تحلیل توانمندی های بخش کشاورزی استان خراسان جنوبی در راستای توسعه ی پایدار با استفاده از مدل swot دکتر محمود فال سلیمان ، حجت ا... صادقی

امروزه امکان سنجی توسعه ی بخش های اقتصادی با استفاده از مدل های تحلیلی رواج گسترده ای یافته است. در این مقاله هدف بر آن است تا توانمندی های بخش کشاورزی استان خراسان جنوبی در جهت توسعه ی پایدار با استفاده  از مدل(swot)؛ مشتمل بر چهار مفهوم قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها مورد سنجش قرار گیرد. روش پژوهش بر مبنای هدف، از نوع کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. برای تعیین، وزن دهی و رتبه بندی مؤلفه های بخش کشاورزی منطقه ی مورد مطالعه از نظر مردم(کشاورزان) و150 کارشناس بخش کشاورزی استان در سازمان های  مختلف با زمینه های تخصصی مختلف از جمله زراعت، باغداری، آبخیزداری، خاک شناسی، آبیاری، اقتصاد کشاورزی و... استفاده شده و  نقاط مثبت و منفی کشاورزی منطقه برای رسیدن به توسعه ی پایدار شناخته شد. نتایج نشان داد که پتانسیل موجود برای گسترش بخش کشاورزی مهیا است؛ بر این اساس مهم ترین عامل در زمینه ی فرصت ها، عامل تجربه موفق اجرای طرح ساماندهی نظام خرده دهقانی با امتیاز وزنی 0.1864؛  مؤلفه عدم تناسب اعتبارات آبخیزداری به عنوان مهم ترین تهدید با امتیاز 0.2208؛ مهم ترین نقطه قوت، پتانسیل بالای تولید محصولات باغی (زرشک، زعفران، عناب، زیتون و...) با امتیاز بالای 0.1944 و مؤلفه کمبود آمار و منابع اطلاعاتی صحیح و منسجم با امتیاز وزنی 0.1716 به عنوان مهم ترین عوامل خارجی و داخلی کشاورزی استان خراسان جنوبی قلمداد می شود. همچنین  کل استراتژی های ارائه شده در 26 مورد گنجانده شده، که اولویّت اول با استراتژی افزایش بهره وری از منابع آبی و تدوین الگوی کشت بر اساس ماتریس qspm امتیاز بالای 15.6591 را کسب کرده است. استراتژی های برداشت متعارف از منابع آب استان...، برنامه ریزی درخصوص پیشگیری و کاهش اثرات خشکسالی و...، کاهش روند بیابان زایی...، ایجاد ساز و کار مناسب با معیارهای فنی و علمی... به ترتیب با کسب امتیازات 15.4242، 15.1402، 15.0706، 15.0638، در رتبه های 2 تا 5 قرار گرفته اند. همچنین استراتژی توسعه محصولات مزیّت دار زعفران و زرشک با کسب امتیاز 14.3886، در سطح جهانی می توانند شرایط پایداری را برای استان خراسان جنوبی و به ویژه مراکز روستایی منطقه در بخش کشاورزی به وجود آورند.